Wateya li pişt kesk

Hûn çend caran li ser paşeroja rengên ku hûn wekî hunermend hilbijêrin difikirin?Hûn bi xêr hatin nihêrîna meya kûr a ku tê çi wateyê kesk.

Dibe ku daristanek herdem kesk a şîn an jî çar-pelek bextewar be.Dibe ku ramanên azadî, statû, an jî hesûdiyê werin bîra mirov.Lê çima em kesk bi vî rengî dihesibînin?Ew çi wateyên din derdixe holê?Rastiya ku yek reng dikare cûrbecûr wêne û mijaran derxe holê, balkêş e.

Jiyan, vejîn û xweza

Sala nû destpêkek nû, ramanên nû û destpêkek nû tîne.Çi mezinbûn, çi zayînî û çi ji nû ve zayînê nîşan dide, kesk bi hezaran sal e wekî sembola jiyanê bi xwe ye.Di efsaneya îslamî de, kesayeta pîroz El-Xidir nemiriyê temsîl dike û di îkonografiya olî de wekî cilê kesk tê xuyang kirin.Misiriyên kevnar Osiris, xwedayê dinyaya jêrzemînê û ji nû ve zayînê, bi çermê kesk, wekî ku di tabloyên ji gora Nefertari de tê dîtin ku vedigere sedsala 13-an berî zayînê.Lê belê, bi îronîk, kesk di destpêkê de nekarî ceribandina demê bike.Bikaranîna berhevokek ji axa xwezayî û malakît mîneralê sifir ji bo afirandina boyaxa kesk tê vê wateyê ku ji ber ku pigmenta kesk reş dibe, dirêjahiya wê bi demê re têk diçe.Lêbelê, mîrasa kesk wekî sembola jiyan û destpêka nû saxlem dimîne.

Di Japonî de, têgeha kesk midori ye, ku ji "di pelan" an "pêşveçûn" tê.Di hunera sedsala 19-an de kesk ji bo nîgarkêşana perestgehê girîng e.Di Zeviya Genimê Kesk a Van Gogh 1889, Havîna Morisot (z. 1879) û Irisa Monet (nêz. 1914-17) de tevlîheviya pigmentên kesk û zimrûd bidin ber çavan.Reng bêtir ji kanavê berbi sembolek navneteweyî ve çû, ku di alayên Pan-Afrîkî yên sedsala 20-an de tê nas kirin.Di sala 1920-an de ji bo rêzgirtina dîasporaya reş li çaraliyê cîhanê hatî damezrandin, xetên kesk ên ala dewlemendiya xwezayî ya axa Afrîkayê temsîl dike û koka wan tîne bîra mirovan.

Rewş û Dewlemendî

Di Serdema Navîn de, keska Ewropî ji bo cûdakirina dewlemend û xizanan hate bikar anîn.Cil û bergên kesk, berevajî girseya gundî ya ku gewr û qehweyî li xwe dike, dikare statûyek civakî an jî karekî rêzdar nîşan bide.Şahesaziya Jan Van Eyck, Zewaca Arnolfini (nêz. 1435), li dora teswîra hevjîna razdar şîroveyên bêhejmar kişandiye.Lêbelê, tiştek nayê nîqaş kirin: dewlemendî û rewşa wan a civakî.Van Eyck ji bo cil û bergên jinan keska geş bikar anî, ku yek ji nîşaneyên wan ên dewlemend ên diyariyê ye.Di wê demê de, hilberandina vê qumaşê rengîn pêvajoyek boyaxkirinê biha û demdirêj bû ku hewcedariya wê bi karanîna tevliheviya mîneral û sebzeyan hebû.

Lêbelê, kesk sînorên xwe hene.Tabloya herî navdar a hemû deman modeleke bi cilê kesk nîşan dide;di "Mona Lisa" ya Leonardo da Vinci de (1503-1519), cilê kesk nîşan dide ku ew ji aristaniyê hatiye, ji ber ku sor ji bo esilzadeyê hatiye veqetandin.Îro, têkiliya bi keskbûn û statûya civakî veguherî dewlemendiya aborî ne ji çîna.Ji keskiya xerabûyî ya fatûreyên dolaran ji sala 1861-an vir ve heya tabloyên kesk ên li hundurê casinos, kesk di awayê ku em cîhê xwe di cîhana nûjen de hejmartî dikin de guherînek mezin temsîl dike.

Jehr, Hesûdî û Xapandin

Her çend kesk ji serdema Yewnanî û Romaya kevnar ve bi nexweşiyê re têkildar be jî, em girêdana wê bi çavnebariyê bi William Shakespeare ve girê didin.Biwêja "cinawirê çavên kesk" bi eslê xwe ji hêla bard ve di The Merchant of Venice (dora 1596-1599) de hate çêkirin, û "çavên kesk ên çavnebariyê" hevokek e ku ji Othello (dora 1603) hatî girtin.Ev pêwendiya bêbawer a bi kesk re di sedsala 18-an de berdewam kir, dema ku reng û rengên jehrîn di kaxiz, cil û bergan de hatin bikar anîn.Afirandina kesk bi pigmentên kesk ên sentetîk ên geştir û dirêjtir hêsantir e, û Scheele's Green-a niha ya navdar a arsenîk-a ku di sala 1775-an de ji hêla Carl Wilhelm Scheele ve hatî vedîtin.Arsenîk tê vê wateyê ku ji bo cara yekem keskek zelaltir dikare were afirandin, û rengê wê yê stûr di civaka Victorian de li London û Parîsê populer bû, ji ber ku bandorên wê yên jehrîn nezanîn.

Di encamê de nexweşî û mirina berbelav bû sedem ku reng di dawiya sedsalê de hilberînê rawestîne.Herî dawî, pirtûka L. Frank Baum a sala 1900 bi navê The Wizard of Oz kesk wekî rêbazek xapandin û xapandinê bikar anî.Sêrbaz qaîdeyek bi cih tîne ku niştecihên Bajarê Zimrûdê razî dike ku bajarê wan ji ya rastî xweşiktir e: "Gelê min ewqas dirêj şûşeyên kesk li xwe kirine ku piraniya wan difikirin ku ew bi rastî Bajarê Zimrûdê ye.Di heman demê de, dema ku studyoya fîlimê MGM biryar da ku Wicked Witch of the West bi rengê kesk be, adaptasyona fîlimê rengîn a 1939-an di çanda populer de rûyê sêrbazan şoreş kir.

Azadî û Serxwebûn

Kesk ji sedsala 20. ve ji bo temsîla azadî û serxwebûnê tê bikaranîn.Wênesaza Art Deco Tamara de Lempicka ya 1925-an a xwe-portreya balkêş a Tamara ya bi Bugattiyek kesk, li ser bergê kovara modayê ya Alman Die Dame hate xuyang kirin û ji wê demê ve bûye sembola tevgera azadiya jinê ya di destpêka sedsala 20-an de.Digel ku hunermend bixwe ne xwediyê otomobîla bi heman navî ye, Lempicka di kursiya ajotinê de bi hunerê îdealek hêzdar temsîl dike.Herî dawî, di sala 2021-an de, lîstikvan Elliot Page cilê xwe yê Met Gala bi qurnefîlên kesk xemiland;hurmetek ji bo helbestvan Oscar Wilde, yê ku di sala 1892-an de heman tişt kir wekî nîşanek yekitiya veşartî ya di nav mêrên gay de.Îro ev daxuyanî weke nîşana azadî û hevgirtineke vekirî ya ji bo piştgiriya civaka LGBT+ tê dîtin.